شبهه شماره 50

پرسش : ثابت شده که انسان می‌تواند هر چه می‌خواهد را با اراده‌ی خود به دست آورد، پس دیگر نیازی به خدا باقی نمی‌ماند و یا نیازی به حاجت خواستن نمی‌ماند. پاسخ چیست؟

پاسخ :

روان‌شناسان غربی از آن جهت که اکثراً ماده‌گرا (ماتریالیست) و دنیاگرا هستند، از جهانی بسیار کوچک و جهان‌بینی بسیار کوچک‌تری برخوردار هستند و عالم آنها به محدوده‌ی «من» و آن هم «من» جسم و جسد خلاصه می‌شود و به همین دلیل دچار فرضیه‌ها و نظریه‌های خطا و غلط می‌گردند.

الف – آن چه که روانشناسان غربی در این مقوله و بسیاری از مقوله‌های دیگر بیان داشته‌اند، صرفاً نظریه است و هیچ گاه به اثبات نرسیده که صورت علمی به خود بگیرد، اگر چه به چند مثال خطا نیز استناد می‌کنند.

ب – اگر از کلیه‌ی روانشاسان ماده‌گرا سؤال نمایید که «اراده» چیست و مکانیسم آن کدام است؟ پاسخی برای ارائه ندارند، بلکه شاید فقط آن را تعریف کنند و یا مصداق‌هایی از آن را بیان نمایند. در حالی که اگر معتقدند ماوراء الطبیعه‌ای وجود ندارد، روان هم باید مادی باشد و اگر مادی هست باید چیستی و مکانیسم آن شناخته شود و اگر شناخته نشده است، هر گونه اظهار نظر در مورد آن فقظ نظریه خواهد بود.

ج – اراده‌ی آدمی نه تنها محدود است، بلکه بیشتر نسبت به خودش جاری می‌گردد که اگر غیر از این باشد، تناقض لازم می‌آید و همین امر تثبت می‌کند که انسان نمی‌تواند به هر چه اراده می‌کند برسد. به عنوان مثال: فرض کنیم قطعه زمین مشترکی وجود دارد که متعلق به دو برادر است. یکی اراده دارد در زمان معینی در آن کشاورزی کند و دیگری اراده دارد که در همان زمان خانه‌ای در آن احداث نماید. حال کدام یک از دو اراده محقق می‌گردد؟ بدیهی است محال است که هر دو اراده هم زمان محقق گردد. پس یا هیچ کدام محقق نمی‌گردند و یا فق یکی از آنها محقق می‌شود و دیگری محقق نخواهد شد. یا در فرض دیگر: زندانی اراده می‌نماید که فرار کند و زندانبان اراده می‌نماید که مانع از فرار شود. بدیهی است که تحقق هر دو اراده محال است.

آن بیان گردید فقط در باب خطا بودن فرضیه‌ی توانمندی اراده برای به دست آوردن هر چه که انسان بخواهد بود، اما در مورد مبحث «توحید و اراده» و «نیاز انسان به خدا» نیز باید به نکات ذیل دقت شود:

د – برای ماده‌گراها همیشه جهان و همه‌ی اجزای آن مانند کتابی است که اول و آخر آن افتاده است و به همین دلیل همیشه با دیدی محدود و ظاهربین نگاه می‌کنند و بر همان اساس حکم می‌دهند! می‌گویند: انسان اراده دارد ...، پس نیازی به خدا ندارد! و از خود نمی‌پرستند که آیا وجود انسان و اراده، مبدأ و هستی بخشی می‌خواهد یا خیر؟ آیا انسان با اراده‌ی خودش به وجود آمده و با اراده‌ی خودش به خود اراده داده و با اراده‌ی خودش، اراده‌اش را جهت می‌دهد و ...؟! اینها که موجب «دور تسلسل» و باطل می‌باشد. پس این نیاز مستمر به غیر «الله – خداوند متعال» همیشه وجود داشته و خواهد داشت.

انسان اگر می‌تواند با اراده‌اش هر چه می‌خواهد به دست آورد، اراده کند که به دنیا نیاید، اراده کند که دوبار به دنیا بیاید، اراده کند سالخورده نگردد ... و در نهایت با توجه به کراهتی به مرگ دارد،‌ اراده کند که نمیرد. آیا ممکن است؟

«قُل إِنَّ المَوتَ الَّذی تَفِرُّونَ مِنهُ فَإِنَّهُ مُلاقیکُم ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلى‏ عالِمِ الغَیبِ وَ الشَّهادَةِ فَیُنَبِّئُکُم بِما کُنتُم تَعمَلُونَ» (8-الجمعه)

ترجمه: [اى رسول ما (به جهودان)] بگو، عاقبت مرگی که از آن می‌گریزید، البته آن شما را ملاقات خواهد کرد و پس (از مرگ) به سوى خدایى که داناى پیدا و پنهانست باز مى‏گردید و او شما را به آنچه (از نیک و بد) کرده‏اید آگاه مى‏سازد.

ھ – همین خودنگری و سطح‌نگری ناشی از جهان‌بینی مادی سبب گردیده که آنها گمان نمایند که خداوند متعال [العیاذ بالله] فقط ابزاری است که آنها را به نیاز خود برساند، لذا اگر به گمان خود توانستند مستقلاً کاری کنند [اگر چه ممکن نیست]، فوری نتیجه می‌گیرند که پس نیازی به خدا نیست! بدیهی است که این نگاه به خداوند یک نگاه «ابزاری» است و خدایی که ابزار بشر باشد، اصلاً خدا نیست.

و – فرض کنیم انسان اراده نموده است که ساده‌ترین و طبیعی‌ترین نیاز خود مثل خوردن یک تکه نان یا نوشیدن یک جرعه آب را محقق نماید، آیا زمین و آسمان و خاک و آب و چرخش و جو .... میلیاردها میلیارد اسبابی که تنظیم شده تا خوشه گندمی بروید ... تا به دست او برسد و یا چشمه‌ای بجوشد و قطره‌ای به دست برسد نیز به اراده‌ی او بوده است؟ پس چطور مدعی است که انسان می‌تواند با اراده‌ی خود به هر چه دلش خواست برسد؟

www.x.shobhe.com

روشنگران این مطلب را اضافه می کند که :

حقیقتاً انسان خیلی باید ناسپاس باشد که علی رغم اینکه خودش و زمین زیرپایش و آسمان بالای سرش و تمام تواناییها و استعدادهایش از آن خداست ،اما با کمال تعجب ادعا کند که به خدا نیازی ندارد!!!!